Truyền thuyết “Bánh chưng, bánh giầy” gói ghém những đặc sắc của nền văn minh của đất nước nông nghiệp, chứng tỏ tư tưởng, tình cảm, tài năng sáng tạo của nhân dân. Bánh tượng trời mịn và trắng, được làm bằng cơm nếp dẻo, giã kĩ, nặn khum khum như vòm trời. Còn bánh tượng đất? Đất có cây cỏ, đồng ruộng, núi rừng thì màu phải xanh xanh, hình phải vuông vắn. Gạo phải là yếu tố chủ yếu của bánh vì ở trần gian không gì quý bằng lúa gạo. Trong bánh còn có nhân thịt, nhân đỗ để lấy ý nghĩa đất nuôi dưỡng, ấp ủ cầm thú, cây cỏ. Gạo, thịt, đỗ là sản phẩm của trồng trọt, chăn nuôi. Lá gói bánh là lá dong ngoài vườn nhà.

 Bánh chưng, bánh giầy chân chất, bình dị, thanh nhã. Có màu sắc, có hương thơm. Và phải có gì reo vui náo nức ở từng màu sắc, hương vị ấy? Reo vui, náo nức vì đời sống ấm no, con người tự tạo hạnh phúc.

Nét độc đáo của bánh chưng, bánh giầy còn là hình dáng gắn với quan niệm “Trời tròn, đất vuông” của người xưa. Bánh giầy tượng hình bầu trời, bánh chưng tượng hình mặt đất. Cắt nghĩa như thế, cha ông ta bộc lộ cái nhìn và mong muốn chiếm lĩnh vũ trụ bao la. Hình dáng bánh chưng, bánh giầy cũng chứa đựng tấm lòng, tâm tình của con cháu tôn trọng công lao của cha mẹ, tổ tiên như trời, như đất. Bánh chưng, bánh giầy là lòng hiếu dưỡng ấm tình của con người.

Bánh chưng, bánh giầy còn có ý nghĩa đề cao lao động, đề cao nghề nông. Lang Liêu, nhân vật chính trong truyện, hiện lên như một người anh hùng văn hóa, sáng tạo văn hoá từ chính công việc lao động hàng ngày. Bánh chưng, bánh giầy càng có ý nghĩa bao nhiêu thì càng nói lên phẩm chất, tài năng của Lang Liêu bấy nhiêu.

 Bánh chưng, bánh giầy đã đi vào phong tục ngày tết cổ truyền của dân tộc ta. Phong tục ấy mang biểu tượng của trời đất, cầm thú, muôn loài, tài năng, tình cảm, phẩm chất của nhân dân. Nhân dân ta đã xây dựng phong tục của mình từ những cái bình thường, giản dị nhưng rất giàu ý nghĩa.

Qua nhiều thế hệ, hằng năm, cứ mỗi khi xuân về, tết đến, nhân dân ta, từ miền ngược đến miền xuôi, trên rừng cũng như dưới bể, lại nô nức, hồ hởi chở lá dong, xay đỗ, giã gạo, gói bánh. Quang cảnh ấy như làm sống lại câu chuyện đặc sắc năm xưa và càng làm chúng ta thêm yêu quý, tự hào trước nền văn hóa cổ truyền của dân tộc.

                         (Nguyễn Thị Hường – Nhóm Văn 6 – Tổ Văn Sử - Sưu tầm và biên tập)