Trường THCS Nguyễn Trãi nằm trên phố Giang Văn Minh, quận Ba Đình mang tên một vị anh hùng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới mà tư tưởng của ông sáng mãi như Sao Khuê: “Nên thợ, nên thầy nhờ có học No ăn, no mặc bởi hay làm”

Theo những tài liệu lưu giữ tại đây, Nguyễn Trãi, hiệu là Ức Trai, sinh năm 1380, tại Thăng Long. Ông ngoại là quan Đại tư đồ Trần Nguyên Đán. Cha ông là Nguyễn Ứng Long (Nguyễn Phi Khanh) hiệu Nhụy Khê, một học trò nghèo, học giỏi, quê ở làng Ngọc Ổi (nay là làng Nhị Khê, xã Nhị Khê, huyện Thường Tín). Mẹ ông là Trần Thị Thái. Năm Nguyễn Trãi lên 5 tuổi, mẹ ông mất. Lúc nhỏ Nguyễn Trãi ở với ông ngoại là quan tư đồ Trần Nguyên Đán. Năm 1385, Trần Nguyên Đán về chí sĩ ở Côn Sơn đem theo cả Nguyễn Trãi. Từ năm 1390, sau khi ông ngoại mất, Nguyễn Trãi về làng Ngọc Ổi - Nhị Khê ở với cha.

Với sự nỗ lực không ngừng, thầy và trò trường THCS Nguyễn Trãi đã và đang tạo lên sức bật mới. Kết quả khởi đầu của nỗ lực đó là nhà trường vừa đón nhận Bằng công nhận Trường đạt chuẩn Quốc gia. Trong không khí phấn khởi đón chào năm học mới 2013-2014, thầy và trò nhà trường náo nức với nhiều dự định mới nhằm khẳng định thêm vị thế của trường trong hệ thống giáo dục Thủ đô.

1. Côn Sơn ca Côn Sơn hữu tuyền, kì thanh linh linh nhiên, ngô dĩ vi cầm huyền. Côn Sơn hữu thạch, vũ tẩy đài phô bích, ngô dĩ vi đạm tịch. Nham trung hữu tùng, vạn lí thúy đồng đồng, ngô ư thị hồ yên tức kì trung Lâm trung hữu trúc, thiên mẫu ấn hàn lục, ngô ư ngâm tiếu kì trắc Vấn quân hà bất quy khứ lai, bán sinh trần thổ trường giao cốc? Vạn chung cửu đỉnh hà tất nhiên, ẩm thủy phạn sơ tùy phận túc.

Nguyễn Trãi, sinh ở Thăng Long trong gia đình ông ngoại là quan Đại tư đồ Trần Nguyên Đán. Cha ông là Nguyễn Ứng Long, hiệu Ức Trai (tức là Nguyễn Phi Khanh). Mẹ ông là Trần Thị Thái, con gái Trần Nguyên Đán.

Biểu tượng trường THCS Nguyễn Trãi là 1 hình ngũ giác các cạnh được viền bằng hai đường kẻ : đỏ và xanh - tượng trưng cho một búp măng non đầy sức sống ( màu đỏ: truyền thống chiến đấu : màu xanh : hòa hợp, nhân hậu ).

Trường THCS Nguyễn Trãi là một đơn vị giáo dục đào tạo công lập trong hệ thống ngành Giáo dục phổ thông Hà Nội - được sự lãnh đạo, quản lý trực tiếp của UBND – phòng GD ĐT Ba đình